![]() |
Sosyal medya, “fake” ve “anonim” kimliklere
kolaylık tanıyor, pek çok kullanıcı farklı kimliklerle “gezinebiliyorlar”, öyle
ki artık buna şaşıramıyoruz. Kendilerini daha özgür ifade edebilmek, güvenlik
nedeniyle gizlenmek ya da mahremiyetlerini korumak adına bunu herkes
yapabiliyor. Bir erkek, bir kadın gibi (gender swapping) veya bir yetişkin bir
ergen gibi kendini kimlendirebiliyor. Trollemek, flörtleşmek ve hatta
deneyimlemek için yapıldığı söyleniyor. Romantik
ilişki yaşamak için sahte kimlik yaratılması (catfishing), gerçek bir karakteri
taklit etmek (role-playing), birden çok sahte hesap açarak kendi görüşlerini
desteklemesi (sockpuppeting) bu fasıldan hatırlanabilir.
[Bir parantez açayım, anonim olmak, gerçek
kimliğini gizlemek olsa da “kendi kişiliğini” bir şekilde sürdürmek demek… Fake
ise bambaşka birisi olmak anlamında anlaşılmalı. Genellikle karıştırılıyor. Anonim
olmak, bir özgürlük alanı ve koruma duvarı olabilir. İfade özgürlüğü
kısıtlandığında, mahremiyetlerini korumak ya da azınlık oldukları için duygusal
güvenlik arayan bireyler kimliklerini gizleyebilirler. Fake ise başkalarına
zarar verme ve sorumluluktan kaçarak toplumsal güveni zedeleme riski taşıyor.]
Uzunca bir zamandır, sosyal medyada bu tür
hesapları izliyor ve kimileriyle sohbet ediyorum. Genellikle “gerçek
kimliklerini korumak” için bu yola başvurduklarını söylüyorlar. Kimlikler arası
özgürce gezinebilmenin hoşlarına gittiği anlaşılıyor. Farklı hayatlar yaşamak
istedikleri görülebiliyor. Literatüre bakılırsa travma yaşayan kimliklerin bunu
denediği, bunun onlara psikolojik bir rahatlama getirdiği iddia ediliyor. Gender
swapping örneklerinde cinsiyet kimliğiyle ilgili açmazları olan kullanıcıların
online dünyada farklı bir cinsel kimlik deneyimleyerek kendilerini test
ettikleri düşünülüyor.
Mutlaka rastgelmiş olmalısınız, profillerde
genellikle başkalarına ait fotoğraflar kullanılıyor, şimdilerde yapay zeka yoluyla
farklı “görsellikler” inşa edilebilir oldu… Hesap sahiplerinden biri profiline kendi
deyişiyle “seksi bir kadın” fotoğrafı seçtiğini, siyasi paylaşımlara bu yolla
daha çok ilgi gösterildiğini iddia etti. İktidar partisi trollerinin orta
sınıftan “CHP” seçmeni olabilecek gençlerin fotoğraflarını aynı mantıkla
kullandığını anlattı. Yazıştığım kullanıcı erkekti. Anlatımı ve eylemi anlatış
biçimini bakılırsa yaptığını “legitimate” görüyordu. Yaptıkları benim mahlasla (pseudonymity)
senaryo veya kitap yazmam kadar normaldi ona göre. Trollerin işleyişini ise
çoklu fake hesaplar ile manipülasyona benzetiyordu.
Bu konuda ileride daha uzun yazacağım, sosyal medya,
kimliklerimizin (sahneye çıkarcasına) yeniden kurulabildiği bir yer. Anonimlik
bir özgürlük alanı olabilir, sahtekârlık ise bu alanı mecazen yazıyorum “zehirleyebilir.”
Aralarındaki sınırı (ve farkı) ancak deneyimlerimizle ve niyetimizle
çizebiliyoruz-görebiliyoruz.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder