Mahlasla yazmak, fake ile zehretmek

Mahlas kullanarak epeyce şey yazdım, siyasi nedenlerle ismimi kullanamadığım da oldu ama genel olarak “takma isim” işini severim. Aslolanın hikaye anlatmak olduğunu hatırlatması bakımından mahlasın yazara ayrı bir güç ve imkân verdiğine inanırım.

Sosyal medya, “fake” ve “anonim” kimliklere kolaylık tanıyor, pek çok kullanıcı farklı kimliklerle “gezinebiliyorlar”, öyle ki artık buna şaşıramıyoruz. Kendilerini daha özgür ifade edebilmek, güvenlik nedeniyle gizlenmek ya da mahremiyetlerini korumak adına bunu herkes yapabiliyor. Bir erkek, bir kadın gibi (gender swapping) veya bir yetişkin bir ergen gibi kendini kimlendirebiliyor. Trollemek, flörtleşmek ve hatta deneyimlemek için yapıldığı söyleniyor.  Romantik ilişki yaşamak için sahte kimlik yaratılması (catfishing), gerçek bir karakteri taklit etmek (role-playing), birden çok sahte hesap açarak kendi görüşlerini desteklemesi (sockpuppeting) bu fasıldan hatırlanabilir.

[Bir parantez açayım, anonim olmak, gerçek kimliğini gizlemek olsa da “kendi kişiliğini” bir şekilde sürdürmek demek… Fake ise bambaşka birisi olmak anlamında anlaşılmalı. Genellikle karıştırılıyor. Anonim olmak, bir özgürlük alanı ve koruma duvarı olabilir. İfade özgürlüğü kısıtlandığında, mahremiyetlerini korumak ya da azınlık oldukları için duygusal güvenlik arayan bireyler kimliklerini gizleyebilirler. Fake ise başkalarına zarar verme ve sorumluluktan kaçarak toplumsal güveni zedeleme riski taşıyor.]

Uzunca bir zamandır, sosyal medyada bu tür hesapları izliyor ve kimileriyle sohbet ediyorum. Genellikle “gerçek kimliklerini korumak” için bu yola başvurduklarını söylüyorlar. Kimlikler arası özgürce gezinebilmenin hoşlarına gittiği anlaşılıyor. Farklı hayatlar yaşamak istedikleri görülebiliyor. Literatüre bakılırsa travma yaşayan kimliklerin bunu denediği, bunun onlara psikolojik bir rahatlama getirdiği iddia ediliyor. Gender swapping örneklerinde cinsiyet kimliğiyle ilgili açmazları olan kullanıcıların online dünyada farklı bir cinsel kimlik deneyimleyerek kendilerini test ettikleri düşünülüyor.

Mutlaka rastgelmiş olmalısınız, profillerde genellikle başkalarına ait fotoğraflar kullanılıyor, şimdilerde yapay zeka yoluyla farklı “görsellikler” inşa edilebilir oldu… Hesap sahiplerinden biri profiline kendi deyişiyle “seksi bir kadın” fotoğrafı seçtiğini, siyasi paylaşımlara bu yolla daha çok ilgi gösterildiğini iddia etti. İktidar partisi trollerinin orta sınıftan “CHP” seçmeni olabilecek gençlerin fotoğraflarını aynı mantıkla kullandığını anlattı. Yazıştığım kullanıcı erkekti. Anlatımı ve eylemi anlatış biçimini bakılırsa yaptığını “legitimate” görüyordu. Yaptıkları benim mahlasla (pseudonymity) senaryo veya kitap yazmam kadar normaldi ona göre. Trollerin işleyişini ise çoklu fake hesaplar ile manipülasyona benzetiyordu.

Bu konuda ileride daha uzun yazacağım, sosyal medya, kimliklerimizin (sahneye çıkarcasına) yeniden kurulabildiği bir yer. Anonimlik bir özgürlük alanı olabilir, sahtekârlık ise bu alanı mecazen yazıyorum “zehirleyebilir.” Aralarındaki sınırı (ve farkı) ancak deneyimlerimizle ve niyetimizle çizebiliyoruz-görebiliyoruz.