Blutv ile senarist olarak 2020
yılı sonuna kadar sürecek bir sözleşme imzaladım. Yeni bir serüvene başlıyorum.
Aksiyon iyidir.
Çarşamba, Temmuz 31, 2019
Salı, Temmuz 30, 2019
İştah
Şey derdi, "İnsan yavşaktır, düğüne gider oynar, cenazeye gider ağlar." Bunu öyle bir söylerdi ki, bana hayatın gerçeğini anlatıyor gibi gelirdi. Sekiz dokuz yaş küçüğüm ondan.
Esnaf dünyası parayla, ticaretle, kandırmayla, kandırılma korkusuyla geçtiği için insana güvenip güvenmemek meselesi hep akıldadır. Borç verirsen geri alamazsın, "paran kadar değerin vardır" vs vs Para kere para filan...
Mesele dedim ya, meselenin esnaflıkla ilgisi olmadığını çook sonra yaşadıkça anladım.
Yirmi yıl önce Amasra'da kalkmak üzere durakta bekleyen bir dolmuşa bindim, biz beklerken bir turist geldi, adres sordu, dolmuştakilere danıştım, onların tarifiyle anlattım. Dolmuşun ücretini sordu, ben de bilmiyorum. Dolmuştakilerin tamamı, sahiden tamamı, üç kuruşluk ücreti, beş on misli söylememi istedi. Hiç beklemiyordum, şaşırıp kalmıştım. Gavurun parası çoktu. Üstelik parayı alacak dolmuşçu dahi yoktu içeride.
Geçen pazar Kapadokya'da ünlü bir mücevherci, bir otobüs dolusu insana, bize şöyle dedi: "Etiketlere bakmayın, onlar turistler için, 50 Euro yazıyorsa, o sizin için 50 lira demektir".
Lira nerde euro nerde? Aradaki farkı düşünün. Gavurun parası var...Tezgah hazır, hep birlikte susalım.
Sorsan herkes merhameti, memleketi, peygamberi seviyor. Herkes iyi insanları, aileleri, anaları babaları, güzel hikayeleri seviyor.
Zenginleri, hırsızları, arsızları sevmiyor. Vicdanı konuşuyor...
Oynarken ağlıyor, ağlarken oynuyor.
Fotoğraf: Aslı Gönen
Pazartesi, Temmuz 29, 2019
Cuma, Temmuz 26, 2019
Kısa bir ara...
Salı, Temmuz 23, 2019
Avrupalı Bir Japon Hikâyesi
Okko, 12 yüzyılda, Ortaçağ Japonya’sında geçen bir aksiyon çizgi romanı. Bir Ronin etrafında gelişen bir hikâye gibi gözükse de Okko, tek kahramanlı ya da kahramanın yapıp eyledikleriyle gelişen bir anlatı değil. Diziye adını vermiş olması veya kapaklarda öne çıkartılmasına rağmen asıl kahraman gibi durmuyor hikâyelerde. Ondan korkup çekiniliyor, gücü ve tekinsizliği bir efsane gibi konuşuluyor ve fakat konuşulduğu kadar eylemliliğin içinde yer almıyor. Serüven geleneğini hatırlatarak söylersem, finalde kötü adamı alteden ve her şeyi sonlandıran çatışmanın jön prömiyeri olmuyor. Okko’nun dışında Nabura adlı gizemli yenilmez bir savaşçı, sarhoş bir din adamı ve hikâyeyi bize anlatan, sonradan keşiş olduğunu öğrendiğimiz genç bir balıkçıdan oluşan bir kahraman kadrosu var anlatının. Hepsinin bir gücü ve etkisi olduğunu düşünürsek, fantezi edebiyatının ve bilgisayar oyunlarının doğrudan etkisini görebiliriz. Okko’nun tek kahraman etkisinin azalmasını da pekâlâ buna bağlamak mümkün. Okko, Hub imzasını kullanan Humbert Chabuel’in (doğ.1969) çalışması. Olgunluk yaşında, 2005 yılında Okko’yu çizmeye başladığını, öncesinde televizyonlarda çalıştığını, reklamcılık yaptığını, video oyunları sektöründe mesai harcadığını biliyoruz. Okko’yu tasarlarken serüven edebiyatını sahiden sevdiğini gösteren ayrıntılar seçmiş.
Ronin İmgesi
Ronin, bilindiği üzere, efendisiz savaşçı (Samuray) anlamına geliyor. Japon tarihinde, derebeyleri yanlarında besleyebilecekleri ölçüde savaşçı tutuyorlar. Savaş olmadığında, kıtlıkla karşılaşıldığında veya gelirleri azaldığında Samurayların bir kısmı serbest bırakılıyor veya masrafları azaltmak adına uzun yolculuklara gönderilebiliyor. Bazen onur kırıcı bir suç, aşikâr bir hata veya ahlaki düşkünlük de samurayların efendisiz kalmalarına neden olabiliyor. Samuray hikâyelerine bakılırsa, dâhil olduğu hiyerarşide yükselemeyeceğini anlayan kimi savaşçılar, efendilerinden izin alarak dışarıya çıkıyor, ün kazanmak için başka türden bir yola giriyor. Bu kısa özet bile sanıyorum, serüven edebiyatının efendisiz savaşçıları, Ronin’leri neden sevdiğini açıklıyor. Otoriteyle bağını koparmış, saygınlığını yitirmiş, gittiği her yerde korku ve endişe yaratan silahlı bir adamı düşünün. Ronin’in kelime anlamının denizdeki dalgalar gibi savrulan insan olduğu söyleniyor. Bir seyyah gibi köyleri gezen, itibar arayan, bulduğuyla yetinen bir avare, aylak ya da kırsalın flaneur’u da denebilir… Üzerinde kıyafet gün be gün epriyen, kılıcından başka değerli bir şeyi kalmayan yoksul(laşan) bir adam aynı zamanda…
Aşina Tiplemeler ve Manga Melezliği
Hub, Ronin’in yanına şövalye hikâyelerinin sarhoş din adamını katmış. İçkiyle din ya da din ile cinsellik arasında tezatlık kurmak, din adamlarını hicvetmek, modern – seküler serüven edebiyatının sevdiği trüklerdendir. Hub, fazlasını yapmış, bunu fantezi edebiyatının büyücüsüne (Merlin) doğru evriltmiş. Miyazaki ile yaygınlaşan çevreci mistisizmine de başvurduğunu hatırlatalım. Noshin, doğanın ruhlarıyla irtibat kuran, onları kullanan alelacayip biri. Doğanın aynı zamanda güzel ve korkutucu, neşeli ve öfkeli olabileceğini gösteriyor. Fantezi edebiyatı, ruhaniliğe saygı göstermeden insan olunamayacağı telkinini verir. Ruhanilik, bir biçimde anlatının merkezindedir. Kimi tapar kimi yokmuşçasına davranarak inananlarla alay eder ama o ruhanilik olağandışı bir aktörmüşçesine hikâyelerin özellikle finalinde belirleyici olur. Büyücü Noshin gibi gizemli devadam Noburo da Japon folkloru kadar şövalye hikâyelerine, örneğin Robin Hood’un Little John’una yapılan bir gönderme. Noburo, zebanileri veya gulyabanileri betimleyen bir Oni maskıyla dolaşıyor. Daha ilk albümde ölmediğini görüyoruz, nasıl olduğuysa bir muamma olarak bırakılıyor, cevaplanmıyor. Hub’un iyi yaptığı en önemli şey anlatısını frankofon çizgi romanı ile manga arasında bir yere çekerek melezleştirmesi. Balonların kullanım biçimi manga tarzını hemen hatırlatıyor. Hikâye anlatıcısı Tikku’nun tipleştirilmesi de bu çerçevede düşünülmüş. Okko’nun Fransa’da epeyce manga yayınlayan Delcourt’tan çıkmasını tesadüf sayamayız. Hikâyelerde de bu melezlik kullanılmış. Türkçede Toprak Devri adıyla yayınlanan ikinci serüveni Japon halk hikâyelerinin tekrara dayanan (bir manastırdan diğerine gidilen, modern anlatılarla kıyaslanırsa sayfalarca-anlamsız biçimde oradan oraya sürüklenen) kurgusunu başarıyla kotarmış. Kişisel olarak önce neden bu denli “uzattığını” anlayamadım sonra fark ettim ki Hub, Japon otantizmini yansıttığını, o döneme özgü lirizmi ve şiddeti resmettiğini göstermek istiyor. Mutlaka enformatik, anlatıcı seyrinin dışına çıkan ve hatta bazen düğümü açıklayan bölümler kullanıyor. Bunlar da belgeselci tutumla ilgili muhtemelen.
Başarılı bir çizgi roman Okko. Hikâyeden çok tiplemeleriyle başarılı ve ayrıksı demek gerekiyor belki de. Her bölümde gözalan, garip bir gerginlik taşıyan birileriyle karşılaşıyorsunuz; seçilmiş, estetize edilmiş folklorik öğelerle haşır neşir oluyorsunuz. Hikâyeden çok bunlar akılda kalıyor. Çok daha fazla şey anlatılacağını ima etmesi, hikâyenin geçtiği zamanın yıllar sonrasından bölümler aktarması bir dünya ve anlatı evreni yaratılmaya çalışıldığını gösteriyor. İyi çizilmiş, iyi renklendirilmiş Avrupalı Japon hikâyesi okumak isterseniz Okko iyi bir seçim.
Birgün Kitap, 2.7.2011
Ronin İmgesi
Ronin, bilindiği üzere, efendisiz savaşçı (Samuray) anlamına geliyor. Japon tarihinde, derebeyleri yanlarında besleyebilecekleri ölçüde savaşçı tutuyorlar. Savaş olmadığında, kıtlıkla karşılaşıldığında veya gelirleri azaldığında Samurayların bir kısmı serbest bırakılıyor veya masrafları azaltmak adına uzun yolculuklara gönderilebiliyor. Bazen onur kırıcı bir suç, aşikâr bir hata veya ahlaki düşkünlük de samurayların efendisiz kalmalarına neden olabiliyor. Samuray hikâyelerine bakılırsa, dâhil olduğu hiyerarşide yükselemeyeceğini anlayan kimi savaşçılar, efendilerinden izin alarak dışarıya çıkıyor, ün kazanmak için başka türden bir yola giriyor. Bu kısa özet bile sanıyorum, serüven edebiyatının efendisiz savaşçıları, Ronin’leri neden sevdiğini açıklıyor. Otoriteyle bağını koparmış, saygınlığını yitirmiş, gittiği her yerde korku ve endişe yaratan silahlı bir adamı düşünün. Ronin’in kelime anlamının denizdeki dalgalar gibi savrulan insan olduğu söyleniyor. Bir seyyah gibi köyleri gezen, itibar arayan, bulduğuyla yetinen bir avare, aylak ya da kırsalın flaneur’u da denebilir… Üzerinde kıyafet gün be gün epriyen, kılıcından başka değerli bir şeyi kalmayan yoksul(laşan) bir adam aynı zamanda…
Aşina Tiplemeler ve Manga Melezliği
Hub, Ronin’in yanına şövalye hikâyelerinin sarhoş din adamını katmış. İçkiyle din ya da din ile cinsellik arasında tezatlık kurmak, din adamlarını hicvetmek, modern – seküler serüven edebiyatının sevdiği trüklerdendir. Hub, fazlasını yapmış, bunu fantezi edebiyatının büyücüsüne (Merlin) doğru evriltmiş. Miyazaki ile yaygınlaşan çevreci mistisizmine de başvurduğunu hatırlatalım. Noshin, doğanın ruhlarıyla irtibat kuran, onları kullanan alelacayip biri. Doğanın aynı zamanda güzel ve korkutucu, neşeli ve öfkeli olabileceğini gösteriyor. Fantezi edebiyatı, ruhaniliğe saygı göstermeden insan olunamayacağı telkinini verir. Ruhanilik, bir biçimde anlatının merkezindedir. Kimi tapar kimi yokmuşçasına davranarak inananlarla alay eder ama o ruhanilik olağandışı bir aktörmüşçesine hikâyelerin özellikle finalinde belirleyici olur. Büyücü Noshin gibi gizemli devadam Noburo da Japon folkloru kadar şövalye hikâyelerine, örneğin Robin Hood’un Little John’una yapılan bir gönderme. Noburo, zebanileri veya gulyabanileri betimleyen bir Oni maskıyla dolaşıyor. Daha ilk albümde ölmediğini görüyoruz, nasıl olduğuysa bir muamma olarak bırakılıyor, cevaplanmıyor. Hub’un iyi yaptığı en önemli şey anlatısını frankofon çizgi romanı ile manga arasında bir yere çekerek melezleştirmesi. Balonların kullanım biçimi manga tarzını hemen hatırlatıyor. Hikâye anlatıcısı Tikku’nun tipleştirilmesi de bu çerçevede düşünülmüş. Okko’nun Fransa’da epeyce manga yayınlayan Delcourt’tan çıkmasını tesadüf sayamayız. Hikâyelerde de bu melezlik kullanılmış. Türkçede Toprak Devri adıyla yayınlanan ikinci serüveni Japon halk hikâyelerinin tekrara dayanan (bir manastırdan diğerine gidilen, modern anlatılarla kıyaslanırsa sayfalarca-anlamsız biçimde oradan oraya sürüklenen) kurgusunu başarıyla kotarmış. Kişisel olarak önce neden bu denli “uzattığını” anlayamadım sonra fark ettim ki Hub, Japon otantizmini yansıttığını, o döneme özgü lirizmi ve şiddeti resmettiğini göstermek istiyor. Mutlaka enformatik, anlatıcı seyrinin dışına çıkan ve hatta bazen düğümü açıklayan bölümler kullanıyor. Bunlar da belgeselci tutumla ilgili muhtemelen.
Başarılı bir çizgi roman Okko. Hikâyeden çok tiplemeleriyle başarılı ve ayrıksı demek gerekiyor belki de. Her bölümde gözalan, garip bir gerginlik taşıyan birileriyle karşılaşıyorsunuz; seçilmiş, estetize edilmiş folklorik öğelerle haşır neşir oluyorsunuz. Hikâyeden çok bunlar akılda kalıyor. Çok daha fazla şey anlatılacağını ima etmesi, hikâyenin geçtiği zamanın yıllar sonrasından bölümler aktarması bir dünya ve anlatı evreni yaratılmaya çalışıldığını gösteriyor. İyi çizilmiş, iyi renklendirilmiş Avrupalı Japon hikâyesi okumak isterseniz Okko iyi bir seçim.
Birgün Kitap, 2.7.2011
Pazartesi, Temmuz 22, 2019
Cuma, Temmuz 19, 2019
Perşembe, Temmuz 18, 2019
Mutlu Aile Fotoğrafı
Kendime baktım, kolumdaki saatim fotoğrafta çıkmadı diye üzüldüğümü hatırladım. Galiba, Ulus'ta, Foto Aile'de çektirmiştik bu resmi...Ciciler giyilmişti filan..Bence 1975 olmalı, sonra okula başlamıştım, yaz ayları, Ağustos ya da Eylül başı...(Abim resme baktığında neyi hatırlar kim bilir?)
Bu resimler olmasa o kadar çocuk olduğumu hatırlamıyorum aslında, bölük pörçük anılar var sadece...
Fotoğraf çekilecek önemli, üstünü kirletme sakın, önemli... Kolda sünnet saati olmalı, önemli...Mutluyuz, mutlu olduğumuzu hatırlayalım, önemli...
Fotoğraflar hatırlamımızı sağlıyor, çekim anını önemli kılıyor, başkalaştırıyor, rutin dışına çıkarıyor, hafıza için belirginleştiriyordu... Öyleydi, kesin bir ifadeyle çook önemliydi, şimdi değil mi?
Selfie çağındayız, her şeyin resmini çeken, her anını paylaşan insanlar var artık...Fotoğraf nadide değil, pahalı değil, biricik değil, birilerinin tekelinde değil...
Fotoğrafçılık öldü, stüdyo fotoğrafı diye bir şeyi çocuklar anlamayacaklar, resimdeki tişörtlerin az bulunduğunu, kol saatinin fiyakasını filan kavramayacaklar...
Başka bir hayat, başka bir nostalji, başka bir teşhir istifi var artık...
Bugün önemli olan şeyler, yarın nasıl algılanacak bilmiyoruz...Mutlu Aile Fotoğrafları, Feysbukta yaşıyor..
Albümler, defterler açılınca değil beğen butonuna tıklayınca yaşayan fotoğraflarımız var artık...
Çarşamba, Temmuz 17, 2019
Salı, Temmuz 16, 2019
Son Okuduklarım 30
Pazartesi, Temmuz 15, 2019
Cuma, Temmuz 12, 2019
Suya Giren Bebeler
Sayfiye havuzu...Güneş tepeye çıkınca, hava katlanılmaz olunca "vatandaşların" gidelim dediği yer...
Bu havuza herkesin girmesine izin verilmiyor, bürokratlar aileleriyle geliyorlar, yüzme yarışmaları, havuz balesi vs yapılıyor. Havuzun içinde kayıklar var, Denizci erler, bu kayıklarla ziyaretçileri dolaştırıyorlar.
Geçen yüzyıldan, otuzlu yıllardan söz ediyorum.
Herkes giremiyor dedim ama yasak dediğimiz ne ki, illa ki delinecek...
Tarlada çalışan ameleler, çevre köylerden gelenler, uzaktan seyredip iştahlananlar, kaçamak yapıyor, herkes gittikten sonra çimmeye, yüzmeye, serinlemeye havuza atıyorlarmış kendilerini işte...
Gizli saklı, kaçak, habersiz, kaçmaya hazır... Biri, "lan" diyecek, çıkın havuzdan...
Elbiselerini çıkarıp donlarıyla girmişler suya...Kavruklar, bir deri bir kemikler...
Güneş tepede, sandalda bayrak dalgalanıyor.
Perşembe, Temmuz 11, 2019
Çarşamba, Temmuz 10, 2019
Pıt Pıt Sözlüğü (25)
Eve giren hayat: Suad her gün bu güneşle beraber uyanıyor, sıçrayıp camları açıyordu. O zaman içeri sabah, hayat, sevinç, hele gençlik bütün bunlar, her şey, sade bu güneşle, sade denizin sesleriyle odalarına, kalplerine hücum ediyordu, insanı gelip böyle koklayarak ısıtan, denizin körpeliği ile serin bir sıcaklık veren güneşle yıkanıyorlardı...(Mehmet Rauf, Eylül).
Mahlas Beyti: Şairin mahlasının geçtiği beyit.
Umut: Bir memleketin yoksullarının birbirini değil, onları yoksul ve bileylenmiş kılan düzeni dişlemeleri nasıl sağlanır? Bir ülke, bütün bunları yapacak güce sahip olduğuna nasıl inandırılır? Bir halk nasıl ikna edilebilir hayatı değiştirebileceğine ve her şeyin çok güzel olacağına? (Ece Temelkuran Biz Burada Devrim Yapıyoruz Sinyorita).
Külliyat: Bir yazarın bütün eserlerini içeren dizi.
Zümrüdüanka: Simurg, Kaf Dağı’nda yaşayan mitolojik kuş.
Salı, Temmuz 09, 2019
Pazar, Temmuz 07, 2019
Çizgi romandan grafik romana...
Popüler olan her şey kamuoyunda ve siyasi iktidar
nezdinde tedirginlik yaratır. Çizgi romanın çok sattığı, popüler olduğu,
çocukların çizgi romanların asıl okuru olduğu zamanlara bakarken popülerlikle
ve kontrol dışına çıkan şeylerle ilgili gerginliği hesap etmemiz gerekiyor.
Türkiye’de çizgi roman aşağı yukarı elli yıl boyunca sadece pedagogları değil
entelektüelleri de endişelendirmişti. Çizgi romanlardaki mesajın şırınga gibi
çocuklara ve okurlara zerkedildiğine inanılıyordu. Hani bu mesaj nasıl
anlaşılıyor veya çizgi romanın okuru olan çocuk nasıl bir çocuk sorusu akla
getirilmiyordu. Bunun üstüne Ortodoks Marksizm eleştirileri de eklendi. Bugün
daha farklı bir atmosfer var tespitini yapıyorsak, bu çizgi romanın artık çok
satmamasıyla da ilgili. Eskisi gibi rağbet görmüyor, hayat değişti, dergicilik
can çekişiyor vs. Çizgi romanlar artık çocuklara değil yetişkinlere ve
özellikle kitap okuruna hitap ediyorlar. Bütün bunlara çizgi roman
üreticilerinin endüstriyel kodların dışına çıkmaz arzularını, sanat ve
estetikle ilgili kişisel isyanlarını ekleyelim. Eskiden de ayrıksı ve ortalamanın
üzerinde işler ve denemeler vardı ama akacak mecra bulamıyorlardı. Şimdi
buluyorlar. Geçmişte piyasa dergilerle şekilleniyordu ve kitapçılarda kendine
yer bulamıyordu, daha çocuksuydu ve serüven ağırlıklıydı. Bugün dergiler yok,
albümler ve nitelikli basılan, dikkatle hazırlanan kitaplar var. Geçmişle
kıyaslarsak çok daha zengin bir yayın çeşitliliği olduğunu söylemek gerekiyor.
Çizgi roman ve grafik roman arasındaki farklılıklardan
söz etmenizi istesek? Nedir iki türü ayrı kılan?
Temel farklılık anlattıkları hikâyeyle ilgili.
Yaşlanabilen, yenilebilen, ölebilen kahramanları olur grafik romanların. Batman
veya Ken Parker’ın ayrıksı bir macera yaşaması onu grafik roman yapmaz. Ayrıksı
serüvenler yaşayan bir seriyal yapar. Biz orada, her ne anlatılırsa anlatılsın
muktedir, her şeye gücü yeten bir kahramanı takip ederiz. O yayını kahramanı
için satın alırız. Yazarı çizeri o kitabı kendi imkânlarıyla yayınlıyor diye,
küçük bir yayınevi çıkarıyor veya tek albümde bitiyor diye bir kitap grafik
roman olamaz. Çoksatar kitap olmak, bir mantığı gerektirir, içeriği ta baştan
belirler, satar ya da satmaz o ayrı bir şey. Grafik romanlar bu bakımdan bir
tepkidir ve zaten o refleks, edebi bir dilin taşıyıcısı olmayı gerektirir. Çok
satarlıkla, çizgi romana özgü düalizmlerle veya kahraman özdeşleşmesiyle
mesafelidirler.
Geçmişe göre olumlu yönde bir gelişme olsa da konu
resimli kitaplar, çizgi romanlar, karikatürler olunca hâlâ küçümseyici bir
tavır gösteren okur sayısı az değil. Bu türlerin ürünlerine, önemsiz ya da
çocuklara has şeylermiş gibi davranıyor pek çokları. Burada çarpık bir
“entelektüel okur” olma çabasından söz edebilir miyiz? Siz nasıl
değerlendiriyorsunuz, okurun çizgiyle sınavını?
Bu konuda yapacak pek fazla bir şey yok. İnsanlar bir
şeyi güzel bulurken, bu tespiti yaparken mutlaka bir başka şeyi küçümsemek
istiyorlar. Bunu yaparak o güzelliği seçen kendilerine kıymet vermiş oluyorlar.
Sadece çizgi romanla ilgili değil, edebiyat okuru da bunu yapıyor, şu yazarın
sadece iyi olması okura yetmiyor, diğer yazarlara beş basması gerekiyor. Dikkatle
ne diyor diye bakınca şunu görüyorsunuz. Benim sevdiğim sanatken, benim
sevdiğim edebiyatken benim sevmediklerim yani diğerleri çöp, palavra ve
aptallık demek istiyorlar. Herkes bu yargılardan etkileniyor, sosyal medyanın
etkileri de var bu dilin içinde. Herkes bağırarak konuşuyor, bağırmak da kavga
etmek demek… Başka türlü fark edilmediklerinin farkında insanlar…
Genel edebiyat okurundan ayrı bir çizgi roman/grafik
roman okur tipinden (belki de ayrı ayrı iki tipten) söz edebilir miyiz? Okurun
türlerle ilişkilenişi nasıl?
Sadece bizde değil her yerde bir değişim oldu. Okurun yaş
ortalaması yükseldi. Çizgi romanların edebi niteliği değiştikçe, gördüğü
entelektüel ilgiye bağlı olarak yeni okurlarla tanıştı. Geleneksel çizgi roman
okuru erkeklerdir, serüven anlatılarını takip ederler. Son otuz yılda mangalar
(Japon çizgi romanı) genç kadın okur getirdi, grafik roman da
edebiyatseverlerin ilgisini çekti. Geçmişle karşılaştırdığımızda bu kadar kadın
okur yoktu ve edebiyat okuru tür olarak çizgi romanla ilgilenmezdi. Bugüne
gelirsek, benim çizgi romana başladığım yaşlarda olan bir çizgi roman okurundan
söz edebilmek mümkün değil. En genç okur 13-14 yaşında olabilir. Onlar da
Hollywood’la evrilen bir okur kitlesi…
Grafik romanlarınızın okurlarını göz önünde
bulundurduğunuzda, genç okurun ilgisini ve eserlerinizle kurdukları bağı nasıl
değerlendirirsiniz? Buradan hareketle, çocuk ve gençlerin, söz konusu türlerle
etkileşimi üzerine neler söyleyebilirsiniz?
Anlattığım hikayelerin niteliğinden dolayı farklı bir
okurum olsun istiyordum. Altı yıl önce pek grafik roman yayımlanmıyordu ve
doğrusu, benim grafik roman diye bir şey uydurduğumu sanan üreticiler,
koleksiyoncular ve okurlar dahi oldu. Dünyada ne olup bitiyor pek ilgilenmeyen
bir toplumuz, çizgi roman dünyamız bundan azade değil. Çizgi roman satışlarını, yıllara bağlı olarak
değişen okur ilgilerini takip etmeye çalışırım. Grafik romanın bizde de
karşılık bulacağını ve türün günbegün çoğalacağını tahmin ediyordum. Çizgi
roman daha çok nostaljiyle konuşuluyor, grafik romansa sanata ve edebiyata
yakın durarak yarına da kalacak işler çıkartıyor. Okurla etkileşim meselesiyse
biraz karışık, bir şeyi bugün anlatıyorsanız aslında aktüeli anlatırsınız ama ürettiklerinizle
geleceğe de kalmalısınız. Hikâye, film, roman ya da çizgili bir anlatı hiç fark
etmez, konuşulmazsa yaşayamaz. Etkileşim, piyasa arzıyla da oluşabilir.
Amerikan süper kahramanları çizgi romanları bizde pek satmazdı. Sinema ve
oyuncaklar öyle bir değiştirdi ki… şimdi çok satıyorlar. Çünkü tüm dünyada çok
konuşuluyorlar.
Resimli kitap, grafik roman, çizgi roman gibi çizgiye
dayalı eserlerin, çocuk ve gençlerin okuma deneyimlerine ne tür katkılarından
söz edebiliriz?
Çizgi romanlar bu konuda bir servis aracı gibi görülürler.
Yani çocuğun daha yüksek sanata veya okuma alışkanlığına ulaşabilmesi için
kullanılan bir araçtır çizgi roman. Tabii ki böyle bir şey yok. Kendine özgü
bir anlatım aracıdır ve böyle bir pedagojik sorumluluğu olamaz. Okumayı çizgi
romanlardan öğrendim diyen çok insan duydum ama bu ölçülebilir bir şey değil.
Çocuksanız, size dokunan şeylerle ilgileniyorsunuz. Okumayı sürdürürseniz, keşfediyorsunuz
ve okuma çeşitliliğiniz ister istemez genişliyor. Çizgi roman okumayı hiç
bırakmamış biri olarak söylüyorum, çizgi romanlar sayesinde daha iyi bir okur
oldum diyemem ama bana hız kazandırmış olabilir. Pek akla gelmiyor ama okumak
bir eğlencedir de ve ben çocukken kimi çizgi romanlar bana çok eğlenceli
geliyordu. Dokunmak dediğim bu.
Son yıllarda gerek çeviri gerek Türkçe yayımlanan
grafik roman / çizgi roman sayısında bir yükseliş var. Türkçe yazılmış/çizilmiş
eserlerin çoğalmasında, mizah dergilerinin (popüler kültür dergilerinin de)
etkisinden bahsedebilir miyiz? Bu yükseliş devam edecek mi sizce? Okurda
karşılığını buldu mu süreç?
Ben yükseliş demezdim, çoğalma ve çeşitlilik belki daha
doğru… İyi hikâye, okurda karşılığını bulur. Bence, tüm dünyada şu oldu, yazarları çizerleri, sadece çizgi roman
üreterek geçinebiliyordu, şimdi bu, en azından eskisi kadar mümkün değil. Ben
karamsar değilim, ne olacak derseniz eğer, tıpkı edebiyatçılar gibi, başka
işlerin yanında iş üretecekler artık. Ve bu da onları, sanata ve edebiyata
yakınlaştıracak, ticari kaygılardan uzaklaştıracak.
İyi Kitap, Haziran 2019.
Cuma, Temmuz 05, 2019
Çizgilere Derkenar 16
Çizgi romanın kahramanı olan kiralık katilin sıkıntı dolu hezeyanlarını izlerken ve tam da intiharın eşiğine geldiği anda görüyoruz kitabı. Başarılı bir gönderme, biliyorsunuz Zweig da dramatik bir biçimde intihar ederek hayatını sonlandırır. Sadece o değil, düzelteyim, Zweig’in kitabında anlatılan isimlerden Hölderlin intiharın eşiğinde sayılarak, hayatının son günlerini gözetim altında geçirir. Bir diğeri olan Kleist intihar eder ve nihayet Nietzsche ise zihinsel yeteneklerini yitirerek ölecektir. Metinlerindeki tutarsızlıkların Sifilis hastalığından kaynaklandığı iddia edilir. Kitap, ister istemez ölümle ve ölmekle ilgili kafa yoran, o kıyılarda gezinen sanatçıları anlatır.
Perşembe, Temmuz 04, 2019
Anadolu Ağızlarından (30)
Çarşamba, Temmuz 03, 2019
Kaydol:
Kayıtlar (Atom)