Metamorfoz

Seneler önce, en fazla yirmi yaşımdayım, Resmi Tarih diye bir Latin Amerika filmi gelmişti, o dönemin solcuları filmi hayli övmüşler, ben de meraklanmıştım. İşte bir tarih öğretmeni ezberden resmi tarihi anlatırken hakikatle, hiç bilmediği veya inanmak istemediği bir başka tarihle karşılaşıyordu.  İşkencede ölenler, hapiste öldürülenlerin zengin ailelere "satılan" sahipsiz bebekleri gibi epeyce trajik unsur içeriyordu film. Gerçi ben o yaşta, filmi övüldüğü kadar ilginç bulmamıştım... Batılılara enteresan gelebilir ama biz bunları hiç bilmiyor ve yaşamıyor değiliz, bu bizim gerçeğimiz filan diyor... Ergen ergen büyükleniyordum. Halbuki, seksenli yıllardı, bizde bile bir polis yeni itiraf etmişti de, işkence daha yeni gün yüzüne çıkmış, herkes tarafından konuşulur olmuştu... Galiba diyorum, yakınlık-uzaklık kuruyor, anlatılanlara aşina olduğumuzu anlatmak istiyordum, bir Amerikalı ile filmi aynı şekilde anlamayacağımızı vurgulamak istiyordum.

İran Usulü Metamorfoz, anlattığı hikayesi nedeniyle ilginç bir kitap... İranlı bir çizgi romancının, çizdiği hamamböceğine, ta çocukluğundan beri kullandığı bir sözcüğü (namana) söyletmesiyle başlıyor her şey... meğer Azeriler de kullanıyormuş o sözcüğü, kendi dillerinden bir sözcüğü bir hamamböceğinin ağzından duyunca galeyana geliyor, protestolara başlıyorlar. Hikayeyi anlatan çizeri hapse düşüren traji-komik süreci böylelikle okumaya başlıyoruz.

Sahici bir trajedi, ülkesinden kaçmak zorunda kalıyor, Afrika'ya, Çin'e, hatta Ankara'ya dahi gidiyor, mülteci olarak yaşıyor, bütün servetini harcıyor, saçma bir sebepten bütün hayatı altüst oluyor... okurken ister istemez içiniz sıkılıyor. Diğer yandan, Resmi Tarih'ten bu yüzden söz ettim, İranlı çizgi romancının yaşadığı dram bizim gibi ülkelerde yaşayanlar açısından hiç duyulmadık bir şey değil... Yaşıyoruz, okuyoruz, duyuyoruz, çekiyoruz, çektiriyoruz... Adaletin zamanın esiri olduğunu hepimiz biliyoruz. 

Çizgiler çok ilginç diyemem ama tahakkümü anlatırken kurduğu mizansenler ve ardışıklık bazen çok başarılı...