Öyle bir geçer ki zaman

Mesut Yavuz imzalı bir orijinal, yetmişli yılların siyasi partileri kadın bedeni üzerinden betimlenmek istenmiş... Güven Partisi nedeniyle 1973 sonrasında çizildiği tahmin edilebilir, bir beş yıl kadar etkin olmuştu, haliyle popüler kültürün ve mizahın referanslarından biriydi. Partinin lideri Feyzioğlu, bu dönemde aralıklarla Başbakan yardımcılığı yapmıştı... Fikren sağcıydı, CHP'yi solculukla eleştirerek partiden ayrılanları temsil ediyordu. 

Yavuz, Adalet Partisiyle ortaklık kurduğu için onları yan yana çizmiş ve dikkat edilirse etek boylarını eşleştirmiş, yetinmemiş CGP'yi gece yarısı sokakta çalışırken çizmiş... Ne demeye getirdiğini anlamış olmalısınız. AP'yi zengin bir kadın olarak hayal etmiş, onu bir kasa üzerinde otururken, femme fatale havasında sigara içirmiş...

CHP ile MHP'yi ise ev hanımı yapmış, biri siyaseten sempatiyle olmalı, mazbut görünüyor, mutfakta elinde çatal bıçakla önlükle çizilmiş, diğeri haşin ve diğer kadınlara göre güzelliğiyle dikkat çekmeyen bir biçimde eli oklavalı karikatürleştirilmiş, dayak için kocasını bekleyen nemrut kadın klişesine başvurulmuş. 

Kabaca namussuzluk, iffetsizlik, nezaketsizlik üzerinden iyi kötü sembolizmi yapılmış, bugün kadın bedeni üzerinden böyle bir espri kolayca yapılamaz,  aralıklarla bunu vurguluyorum. Diğer yandan espriler yaşadıkları dönemin tanığı ve simgesi oldukları için böyle bir espri ve karikatürleştirme bize dün ve bugünü karşılaştırma imkanı veriyor. 

Bu karikatüre bugün bakan pek çok insan, bunun bir "güzel kadın fantezisi" olduğunun farkına varır, reel hayatta varolmayan kadınlar çizildiğini anlar, peki ya o zaman nasıldı? O günlerde çok satan -sayıyla yüzbinler satan- bir günlük gazetenin okuru bunun farkında mıydı? Belki farkındaydı ama bunun gazetecilik pratiği içinde bir "hayal oyunu" ve "espri" olarak yorumlayarak önemsemiyordu. Çizilen kadınlar güzel olmasaydı, gazete patronları da o çizgileri gazeteye koymazdı, dikkat çeksin isteniyor, kadın bedeni ticari olarak araçsallaştırılıyordu, toplumsal cinsiyet kalıpları nedeniyle kimseye yanlış gelmiyordu vs vs. 

Bugün yaşadığımız siyasi gerilimler içinde karikatürdeki kadınların mini etekli olması ayrıca ilgi çekebilir, neredeyse yarım asır önce kadınlar rahatlıkla mini etek giyiyordu ve bugünkü kadar rahatsız edilmiyordu, Nazmiye Demirel ya da Semra Özal'ın eski fotoğraflarına dileyen bakabilir, üstüne yirmi yıl sonra Tansu Çiller'in tayyörünü hatırlayın...Hemen bugüne gelmedik. Kamusal alanı belirleyen temel unsurlardan milliyetçilik değişmedi ama sekülerliğin yerini dindarlık aldı...