 |
Ali Murat Özdemir’in Sözün Mülkiyeti çalışması, alt
başlığının içerdiği amaca uygun olarak hukukun ekonomi politiğine odaklanıyor.
Payandasını pozitivist yaklaşımların oluşturduğu hukuku, Marksist bir tahlille
düşünmeye zorluyor. Marksizmin hayata ve güncel sorunlara ilişkin tepki ve
müdahalesini artırmak yönünde bir çabası yok değil kitabın ama asıl olarak
hukukun açıklanan bir olgu/alan/birikim olarak ele alınmaması/konuşulmaması
mesele edilmiş. Marksizm’in akademideki ağırlığını yitirmesi, sürekli irtifa
kaybetmesi ve bu yönde hemen hiçbir çalışmanın yapılmaması böylesi bir çalışma
için teşvik edici olmuş, bu anlaşılıyor. Yazar kendi deyişiyle “Hukukun
kerameti kendinden menkul bir açıklayıcı ilkeler toplamı sayılmasından” daima
rahatsızlık duymuş. Hukukun, bürokrasinin ihtiyaç duyduğu yasal düzenleme(ler)
düzeyine indirgenmesi, normların içeriklerinden bağımsız (ve keyfi) olarak bir
baskı aracına dönüşmesi, iddia sahibinin kim(liğine) bağlı olarak işlerlik
kazanması, hukukun evrenselliği derken kapitalizmin gözardı edilmesi vs...
Özdemir, “ateşi harlı tutmanın” bir zorunluluk olduğuna inanarak burjuva
hukukuyla uğraşıyor; Marksizmin düşünsel hasım ve alternatifleriyle
kıyaslandığında, hatırlatmak ve belirginleştirmek adına doğru olanı da
yapıyor. Neo-liberalizmin, onun karşıtıymış gibi görülen sol liberallerin ve
şaşaalı sözlerle sunulan sözleşmeci iddiaların yeni ve gerçekten dönüştürücü
hiçbir şey söylemedikleri aşikar.
Özdemir, hukuki örgütlenme ve oluşturulan toplumsal
yapıyı irdelerken, problemine ideoloji ve ekonomi politik arasındaki
ilişkileri değerlendirerek cevap vermeyi tercih etmiş. Bunu yaparken de Althusserci
bir perspektif kullanmış. Althusserci Marksizm denildiğinde akla gelen
isimlerden (Pecheux, Edelman, Macherey, Balibar) ve bağlantılı yaklaşımlardan
(Jessop dahil Düzenleme Okulu çevresi, Poulantzas, Hunt, Fine, Woodiwiss) hayli
faydalanılmış. Kitapta Althusserci Marksizm’in Post-Yapısalcılıktan
farkını anlatan bir bölüm var. Bu da yazarın ilgili hassasiyetini işaretliyor.
Dolayısıyla Sözün Mülkiyeti sadece hukukun ekonomi politiğini yapmaya değil
“bugün Marksizmi nasıl tanımlarız?” sorusunu cevaplamaya çalışıyor. Bu girişim
de pek çok eski, “eskidiği farz edilen” ve eskiyle çatışan yeni yaklaşımların
tartışılmasını içeriyor.
Sözün Mülkiyeti, Hukukun Ekonomi Politiği
Ali Murat Özdemir
Dipnot Yayınları, 2008
Dipnot Yayınları, 2008
