Çetin Kaptan

Otuzlu yıllardan, ilk çizgi roman kahramanlarımızdan Çetin Kaptan'dan bir sayfa...Rakım Çalapala yazıyor, Ercümend Kalmuk çiziyor... Avrupa'da o yıllarda üretilen ilk çizgi roman örneklerinden çizgi olarak aşağı kalır yanı yok... Kalmuk, büyük ressamdı, telifler yüksek olsaydı, çizgili popüler sanatlarda çalışmaya devam eder miydi, insan merak ediyor.

İlk çizgi roman örneği diyerek bakıyoruz ama üretilme niyeti ve gösterilen hassasiyeti düşünürsek, o dönemin asıl konsantrasyonu ideolojik bir yönlendirme... "çocuklarımızı nasıl değiştirebiliriz" meselesi bütün edebi ya da popüler üretimlerimizi belirliyor. Çizgi roman ya da çizgilerle (resimlerle) anlatılmış bir "şey" daha çok ilgi çekiyorsa, devlet tarafından kullanılması gerekiyor çünkü. Çetin Kaptan asıl olarak bu yönüyle önemli... 

Seneler önce Mümtaz Soysal, bir söyleşisinde en sevdiği kahramanın "Çetin Kaptan" olduğunu söylemişti, demek ki etkili olmuş bu yöntem...

Metinleri Çalapala yazmış, kafiyeli ve şiirimsi bir dil tercih edilmiş, bu da o yılların şairaneliğiyle ilgili... Okullarda, hele ilkokulda bize okutulan şiirleri düşününce kanonik mantığın nasıl işletilmek istendiğini gösteriyor. Alıntılıyorum: 

"Yıldırım adımlarla tükeniyordu yollar / Ankara yaklaşıyor, otuz kilometre var / Büyük törene girdi çocuklardan bir odu / Bu ordunun başında Çetin geliyordu / O gece çocuklara bir büyük şölen vardı / Yurdun dört bucağından çağrılıp gelen vardı / Çetin Kaptan sofrada oturtuldu en başa / Bir anda kavuşmuştu belki bin arkadaşa / Bir aralık 'Atatürk geliyor' denilince / Yavrutürkler kapıldı pek büyük bir sevince /en büyük Türk girince biraz sonra salona / 'Yaşa Atamız' diye selam verdiler ona / Çetin de Atatürk'e o gece tanıtıldı / Açık denizlerdeki hayatı anlatıldı / 'Türk kıyılarını da gezdin mi Çetin? dedi /Atatürk bu sözle ona bir ödev verdi."

Çetin Kaptan, bir sonraki serüvenine Atatürk'ün direktifiyle başlıyor yani.