Son Okuduklarım 52

Mülk ile Rutu Modan dilimize ilk kez tercüme edilmiş oldu, böylece diyelim, önemli bir hikaye anlatıcısı ile tanışmış olduk. Torunu ile birlikte doğduğu topraklara, Polonya'ya turist olarak dönen yaşlı bir kadının yaşadıklarını okuyoruz. Yahudilerin parayla olan ilişkilerini, kuşak çatışmasını, küçük hesapları tatlı tatlı esprileştirmiş. Hikaye açıldıkça babaannenin, torunundan gizlese de eski aşkını görmek üzere bu yolculuğa çıktığını anlıyoruz. Modan yeni ve eski aşkları, geçmişi, dünya savaşını, iyi harmanlayarak bize başka türlü bir mülkiyet hikayesi anlatıyor. Bence asıl başarısı, o itiş kakışı ve karmaşayı hınzırca bir sakinlikle anlatabilmesinde. Çalışma biçimi de ilginç, bir yönetmen gibi çalışıyor, önce hikayesinin foto romanını çekiyor, sonra o fotoğraflardan faydalanarak eserini çiziyor vs.  Sonsuz Aşk ve Diğer Hikâyeler, Paulo Monteiro'nun kısa hikayelerinden oluşan bir albüm. Monteiro'nun hikayeden çok tek bir duyguya odaklandığı, ardışıklığı kullanarak şiir yazdığı söylenebilir. Böyle bir tarz eskiden de vardı ama son on yılda otobiyografik nitelikli çizgi romanlar ve çizgili anlatıların katkısıyla çoğaldı demek gerekiyor. Hüzünlü, kazanamayacağını bilen, anlamaktan yorulmuş bir erkeğin sevgilisiyle, babasıyla, geçmişiyle yüzleşmelerini okuyoruz.  Senso güzel bir "mutlu olma" hikayesi, karmaşası, karşılaşmaları, iyimserliği tatlı anlatmış...Hikaye aslında klişe, çok sıcak bir yaz gecesinde, aynı otelde, üstelik kalabalık bir düğünün ortasında birbirleriyle tanışan, yakınlaşan bir çifti okuyoruz. Teatral bir sıkışması var, tesadüfleri, hatıraları, takıntıları ve mizahı iyi kullanmış, okuru iyi hissettiren hikayelerden. Çizgi Roman ve Anlatımbilim, isminden tahmin edilebilir, çizgi romanla ilgili bir inceleme kitabı, bizde pek yayımlanmıyor, o sebeple ayrıca ilginç, üstelik dünyadaki literatürü iyi bilen bir çalışma olmuş, yazarı Türkiye'de çalışan bir İspanyol akademisyenmiş...

Teldeki Kuş, bir Leonard Cohen biyografisi, çizgiler akışkanlık kurabilmiş, senaryo işinde ise Cohen dışında herhangi birini belirginleştirmemişler, babanın kaybıyla açılıyoruz ama onu sonradan bir travma olarak kurmamışlar. Hakeza onu aralıklarla ölüm döşeğinde hatırlarken görüyoruz ama bu, biyografik sıçramalarını açıklayacak ve geçişi kolaylaştıracak biçimde tasarlanmış. Sonuçta üretken, çok hayatlı, çok karakterli, çok ilişkili bir sanatçıyı tutarlı bir biçimde anlatabilmek kolay değil, bir yorum yapıyorsunuz. I am not okay with this, Forsman'ın bir başka çalışması, Komik Şeyler yayımlamış, ergen hikayesi olarak savrulması, karamsarlığı, arayışı ve iddialı finaliyle başarılı bir grafik roman, zaten bu sebeple keşfedildi. Karanlığın Yüreği, Joseph Conrad'tan yapılan serbest bir uyarlama. Çok iyi resmedilmiş, bence Conrad'ın dünyasını iyi yansıtan bir ardışıklıkla kurulmuş bir albüm. Zor bir iş olduğunu kabul ediyorum, Conrad'ın benzersiz bir dil dizgesi var, sadece bunu aktarmaya kalkışılırsa kareler betimleyici olmaktan ileriye gidemez, yani bir çizgili anlatım değil, Conrad okurken -metne teslim olmuş- buluruz kendimizi. Veya romanın muammalı, roman olmanın gücünden kaynaklanan gizemli bir gücü var, resmediğildiğinde aşikarlaşacak bir tarafı... Görünürleşmemesi gereken bir güçten söz ediyorum. Uyarlamayı yapanlar meydan okuyucu bir işe kalkışmışlar yani. Conrad, okuru yorumlamaya iten, hikayeyi tamamlatmaya sevkeden bir  yazar. Oysa çizgi roman, gösteren bir tür. O bakımdan ne yapmışlar-nasıl yapmışlar diye okudum. Fena iş çıkmamış diyerek bitireyim, ben beğendim. Yakınlarda Kane isimli yerli bir western çizgi romanı çıktı, pek duyulmadı, ilk kez Fransa'da 1988'de yayımlanmış, çok değil bir ay kadar önce kaybettiğimiz Celal Kandemiroğlu'nun bir çalışmasıymış, bilmiyordum. Blueberry'den aşina kareleri ve çinisi var, işçilik o bakımdan dikkat çekici, Gir çinilese, o çizse ancak bu kadar olur denecek bölümler çıkıyor karşımıza, hikaye ise pek parlak değil, Spaghetti Western havasında, zaten o sebeple gaiplere karışmış bunca sene...Pulp severlerin dikkatine diyelim, az basılmış ve kolay bulunmuyor.