Bir Küfür Listesi

Sahaflardan elime bir kitap geçti, Sabahat Emir "Türk Piyeslerinden" halk deyimlerini derlemiş (1968). Kitabın bir bölümü "Küfür ve Hakaret Deyimleri" başlığı taşıyor, ilk paragrafın ilk cümlesi oldukça açıklayıcı: "Edebiyatta küfür, cinsel uygunsuzluklara dayanan sokak küfüründen ayrıdır." Bir başka deyişle piyeslerden derlenen küfürler, sokaktakilere nazaran edepliler, kullanılanlar da seyircinin dikkatini çekmeye, bazen güldürmeye veya bir karakteri belirginleştirmeye yarıyor demek istenmiş. 

Bu bölümde derlenmiş küfürleri sıralarsam... liste şöyle (alfabetik): Allak (dönek), Alık, Aşüfte, Avanak, Balkabağı, Batakçı, Budala, Cavlak, Çıfıt, Çüşdede, Dangalak, Dekbaz (Hileci), Enayi, Fodul, Güdük, Haylaz, Herif, Hımbıl, Hödük, İzbandut, Kahpe, Kaltak, Kancık, Kerata, Kınamsık (her şeyi kınayan), Kışmir, Kodoş, Kokoniça, Kokoroz (Çirkin), Köftehor, Marsık, Maskara, Melun, Mendebur, Merdut (kovulmuş), Mızıkçı, Moruk, Mürai, Nankör, Nobran, Ödlek, Paçavra, Postal, Sinsi, Soysuz, Sümsük, Sünepe, Şaşkın, Şaşkoloz, Tabansız, Teres, Ulan, Yabani, Yobaz, Yumurcak, Zartolos (çok osuran), Zevzek...

Bir iki not düşeyim, birincisi liste çok geniş değil, Ortaoyunu ve Karagöz oyunlarının epeyce gerisinde. İkincisi, iddiasına rağmen sahnede kullanılan küfürler cinsel uygunsuzluk vurgusundan azade değil... Yani küfrederken aşağılama temel amaç olduğu için, cinsel ilişkiyi bir zaaf, bir düşkünlük olarak görmek ve göstermek işin doğasında vardır. Postal mesela, kaba saba insanlara da denir, çok sayıda cinsel ilişkiye girmiş kadınlara da... Üçüncüsü, yine listeye bakıyorum da tiyatroda, hele (okullarda sahnelenen) piyeslerde küfür, uzunca yıllar, bir gerçekçilik "silahı" olarak görülmemiş, güldürmek niyetiyle işlevselleştirilmiş bir araç olmuş.